100 YIL SONRA
SULTAN II. ABDÜLHAMİD HAN
ULUSLARARASI İLMÎ TOPLANTI
34. Osmanlı Padişahı olan Sultan II. Abdülhamid Han, 31 Ağustos 1876’da tahta çıkmış ve 27 Nisan 1909 tarihine kadar 33 yıl hükümdarlık yapmıştır. Osmanlı Devleti’nin hem içeride hem de dışarıda pek çok sorunla boğuştuğu bir ortamda tahta çıkan Sultan II. Abdülhamid Han, 33 yıllık hükümdarlığı döneminde gerçekleştirdiği icraatlar ve uyguladığı politikalar nedeniyle mirası en çok tartışılan Osmanlı padişahlarından biri durumundadır. Devletin yıkılışını engellemeyi ve devleti yeniden güçlendirmeyi temel hedef olarak belirleyen Sultan II. Abdülhamid Han, Osmanlı padişahlarının Tanzimat döneminden beri bürokrasi karşısında gerileyen gücünü yeniden tesis etmiş ve imparatorluğun yönetimine damgasını vurmuştur.
Sultan II. Abdülhamid Han dönemi, Osmanlı Devleti’nin kimliğini yeniden şekillendirdiği bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Sultan II. Abdülhamid Han, dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan Müslümanların 1800’lerden itibaren Batı emperyalizminin hâkimiyetine girmesi karşısında hilafet kurumuna yeniden canlılık kazandırarak imparatorluk sınırları dışındaki Müslümanlara ulaşma gayreti içinde olmuş, diğer taraftan benimsediği politikalar yoluyla imparatorluğun Müslüman tebaası ile devletin bağlarını güçlendirmeye çalışmıştır. Hilafet kurumunun hala zinde ve işlevsel olduğu mesajını veren bu pan-İslamist politikalara karşın, yaşadığı dönemin İslamcılık izafe edilen münevverleri de Sultan II. Abdülhamid Han karşısında kurulan muhalif saflarda mevzilenmeyi ihmal etmemişlerdir. Bugün hem II. Abdülhamid Han hem de ona şiddetle muhalefet eden Müslüman entelektüeller neredeyse aynı ideolojik çevrelerde itibar görmekte, hayır ve muhabbetle yâd edilmektedir. Bu durum, Osmanlı’nın ve aslında Müslüman siyasalının sancıları hala devam eden düşüşünün vuku bulduğu sürecin şiddetli buhranına delalet etmekte ve Sultan II. Abdülhamid Han’ın şahsında izi sürülmesi gereken tarihsel bir ikileme işaret etmektedir.
Sultan II. Abdülhamid Han, sadece öne çıkan ideolojik hüviyetiyle değil vakıaya ve icraata akseden teşkilatçı hususiyetiyle de üzerinde düşünülmeyi fazlasıyla hak eden bir şahsiyettir. Sultan II. Abdülhamid Han, hayata geçirdiği kapsamlı reformlarla ve kurumsal yeniliklerle Osmanlı Devleti’nin modernleşme sürecine yeni bir ivme kazandırmış ve bu yönüyle Türkiye Cumhuriyeti’nin askerî ve sivil bürokratik alt yapısının oluşumuna büyük katkılar sağlamıştır. Sultan II. Abdülhamid Han döneminde, bürokratik kurumların yanı sıra imparatorluğun her tarafına yayılan eğitim ve bayındırlık faaliyetleri neticesinde toplumsal yapıda da ciddi bir dönüşüm süreci yaşanmıştır. Bu bağlamda, Sultan II. Abdülhamid Han izlediği politikalarla günümüzde onlarca devleti kapsayan geniş bir coğrafya üzerinde önemli izler bırakan bir devlet adamı olmuştur.
Bu ilmî toplantı, vefatının 100. sene-i devriyesinde Sultan II. Abdülhamid Han dönemini siyasetten ekonomiye, dış politikadan devlet-toplum ilişkilerine, ekonomiden günlük yaşama kadar geniş bir yelpazede ele almayı hedeflemektedir. Bugün yakın ve uzak coğrafyamızda yaşanan olayların anlamlandırılabilmesi için Sultan II. Abdülhamid Han döneminde yaşanan gelişmelerin mercek altına alınmasının büyük önem arz ettiği düşünülmektedir.
PROGRAM
23 Şubat 2018 Cuma
09.30-10.00 Kayıt
10.00-11.00 Açılış Töreni ve Protokol Konuşmaları
Dr. D. Mehmet DOĞAN (Türkiye Yazarlar Birliği (TYB Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı)
Prof. Dr. Musa Kazım ARICAN (Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı)
Nilhan Osmanoğlu (Sultan II. Abdülhamid Han'ın Torunu)
Prof. Dr. Mehmet BULUT (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü)
Prof. Dr. Ahmet Cevat ACAR (TÜBA Başkanı)
Ali YALÇIN (Memur-Sen Genel Başkanı)
I. OTURUM/11.00-12.30
Sultan II. Abdülhamid Han Döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun Genel Bir Değerlendirmesi
|
OTURUM BAŞKANI Prof. Dr. Musa Kazım ARICAN
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
Prof. Dr. Yakup ZEKİ
|
|
Prof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU, Marmara Üniversitesi
|
|
Doç. Dr. Yusuf TEKİN, T.C. Milli Eğitim Bakanlığı
|
|
Dr. D. Mehmet DOĞAN, TYB Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı
|
12.30-14.30 Öğle Yemeği
II. OTURUM/14.30-16.15
Sultan II. Abdülhamid Han Döneminde İmparatorluğun Dönüşümü: Modernleşme, Bürokratikleşme ve Merkezileşme
|
OTURUM BAŞKANI
|
Prof. Dr. Turan KOÇ
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
|
Prof. Dr. Gökhan ÇETİNSAYA, İstanbul Şehir Üniversitesi
|
Abdülhamid Rejiminin Kilit Taşı: Merkeziyetçilik
|
|
Prof. Dr. Necmettin ALKAN, Karadeniz Teknik Üniversitesi
|
Sultan II. Abdülhamid’in Kültür, Sanat ve Spor Alanlarında Modernleşme Faaliyetleri
|
|
Prof. Dr. Ali el-SÛLİ, Tunus Zeytuniyye Üniversitesi
|
Tunuslu bir Modernist Bayram'a göre II. Abdülhamid'in Siyasi ve İçtimai Islahatları
|
|
Yrd. Doç. Dr. Nasrollah SALEHİ, Farhangian Üniversitesi
|
Sultan Abdülhamid II Döneminde İstanbul’da Yayımlanan İki İran Gazetesi Aktar ve Shams Çerçevesinde İran Anayasacı Faaliyetleri
|
16.15-16.45 Çay/Kahve Arası
III. OTURUM/16.45-18.30
Sultan II. Abdülhamid Han Döneminde Osmanlı Dış Politikası ve Filistin Meselesi
|
OTURUM BAŞKANI
|
Prof. Dr. Arif ERSOY
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
|
Prof. Dr. Azmi ÖZCAN, Sakarya Üniversitesi
|
Sultan Abdülhamid Dönemi Dış Politika Uygulamaları
|
|
Prof. Dr. Ş. Tufan BUZPINAR, İstanbul Şehir Üniversitesi
|
Sultan Abdülhamid Döneminde İngiliz Hıristiyan Siyonistler
|
|
Yrd. Doç. Dr. Zoubeir KHALFALLAH, Mardin Artuklu Üniversitesi
|
II. Abdülhamid ve Filistin Meselesi
|
|
Dr. Naci YORULMAZ, Araştırmacı
|
II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı-Almanya Silah Ticareti ve Dış Politika Yapım Sürecine Etkisi
|
24 Şubat 2018 Cumartesi
IV. OTURUM/10.00-11.45
Sultan II. Abdülhamid Han ve İttihad-ı İslam Projesi
|
OTURUM BAŞKANI
|
Prof. Dr. Safa SAYGILI
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
|
Prof. Dr. Cezmi ERASLAN, İstanbul Üniversitesi
|
II. Abdülhamid’in İslam Birliği Siyaseti Üzerine Bazı Gözlemler
|
|
Doç. Dr. Rahman ADEMİ, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
|
II. Abdülhamid’in Balkan Siyaseti
|
|
Yrd. Doç. Dr. Muhammed Ali Muhammed Allo Hüseyin, Musul Üniversitesi
|
II. Abdülhamid'in İslamcı Fikirleri
|
|
Dr. Yakup AHMET, İstanbul Üniversitesi
|
II. Abdülhamid’den Cihad-ı Ekber’e İttihad-ı İslam Düşüncesinin Dönüşümü
|
12.00-13.30 Öğle Yemeği
V. OTURUM/13.30-15.15
Sultan II. Abdülhamid Han Döneminde Osmanlı Sosyal, Ekonomik ve Kültürel Dünyası
|
OTURUM BAŞKANI
|
Prof. Dr. Abdülkadir EMEKSİZ
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
|
Prof. Dr. Mehmet BULUT, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi
|
Sultan II. Abdülhamid’in Eğitim ve Ekonomi Alanındaki Yatırımları
|
|
Prof. Dr. Fatmagül DEMİREL, Yıldız Teknik Üniversitesi
|
Sultan II. Abdülhamid'in Kamusal Alanda Görünürlüğü
|
|
Prof. Dr. Bülent ARI, Yükseköğretim Kurulu (YÖK)
|
Devr-i Hamidide Emperyal Baskılar ve Aydınlanma Çağı
|
|
Doç. Dr. Abdullah Şevki DUYMAZ, Süleyman Demirel Üniversitesi
|
II. Abdülhamid Dönemi Çeşme Örnekleri
|
15.15-15.45 Çay/Kahve Arası
VI. OTURUM/15.45-17.30
Sultan II. Abdülhamid Han Döneminde Siyaset ve Muhalefet
|
OTURUM BAŞKANI
|
Prof. Dr. Mehdi İLHAN
|
|
KONUŞMACILAR
|
|
|
Prof. Dr. Bedri GENCER, Yıldız Teknik Üniversitesi
|
II. Abdülhamid'in Meşruiyet Siyaseti
|
|
Prof. Dr. Mehmet HACISALIHOĞLU, Yıldız Teknik Üniversitesi
|
Balkanlarda Muhalif Hareketler ve Sultan Abdülhamid
|
|
Prof. Dr. Caner ARABACI, Necmettin Erbakan Üniversitesi
|
Sultan Abdülhamid’e Karşı İslamcı Muhalefet
|
|
Doç. Dr. Mehmet Ö. ALKAN, İstanbul Üniversitesi
|
Maarif, Muhalefet ve Hürriyetperveran Kongresi
|
17.30-18.00 Çay/Kahve Arası
DEĞERLENDİRME OTURUMU/18.00-19.00
OTURUM BAŞKANI: Prof. Dr. Mehmet BULUT
|
Dr. D. Mehmet DOĞAN
|
|
Prof. Dr. Gökhan ÇETİNSAYA
|
|
Prof. Dr. Cezmi ERASLAN
|
|
Prof. Dr. Yakup ZEKİ
|
25 Şubat 2018 Pazar
10.30 / Sultan II. Abdülhamid Han Kabir Ziyareti
Tertip Heyeti
D. Mehmet DOĞAN (Türkiye Yazarlar Birliği Şeref Başkanı)
Ali YALÇIN (Memur-Sen Genel Başkanı)
Prof. Dr. Mehmet BULUT (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Rektörü)
Prof. Dr. Musa Kazım ARICAN (Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkanı)
Prof. Dr. Mehdi İLHAN (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi)
Şükrü KOLUKISA (Eğitim-Bir-Sen Genel Başkan Yardımcısı)
Atilla OLÇUM (Eğitim-Bir-Sen Genel Başkan Yardımcısı)
İbrahim Ulvi YAVUZ (Türkiye Yazarlar Birliği Genel Başkan Danışmanı)
Akademik Yürütücü Heyet
Dr. Muhammed Enes KALA
Araş. Gör. Nuri SALIK
Araş. Gör. Maşallah NAR
İlmi Heyet
Prof. Dr. Abdülkadir EMEKSİZ
Prof. Dr. Adnan KARAİSMAİLOĞLU
Prof. Dr. Ahmet TABAKOĞLU
Prof. Dr. Ali el-SÛLİ
Prof. Dr. Arif BİLGİN
Prof. Dr. Azmi ÖZCAN
Prof. Dr. Bülent ARI
Prof. Dr. Cevat ÖZYURT
Prof. Dr. Gökhan ÇETİNSAYA
Prof. Dr. Hicabi KIRLANGIÇ
Prof. Dr. Hüseyin ÇINAR
Prof. Dr. Kadir CANATAN
Prof. Dr. Musa YILDIZ
Prof. Dr. Mustafa ORÇAN
Prof. Dr. Safa SAYGILI
Prof. Dr. Ş. Tufan BUZPINAR
Prof. Dr. Turan KOÇ
Prof. Dr. Yaqup ZAKİ
Doç. Dr. Mehmet Ö. ALKAN
Doç. Dr. Rahman ADEMİ
Doç. Dr. Şevki DUYMAZ
Dr. Mohammad Moussa
Dr. Muhammed Ali Muhammed Allo Hüseyin
Dr. Nasrollah SALEHİ
Dr. Zoubeir KHALFALLAH